Trung tâm An ninh mạng quốc gia - Lá chắn thép bảo vệ chủ quyền số
Ba năm qua, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã phát huy tối đa năng lực, tiềm lực khoa học công nghệ trong hoạt động nghiệp vụ của ngành Công an.
.jpg)
Đơn vị chủ động rà soát, phát hiện, phối hợp, hỗ trợ Công an các đơn vị, địa phương xác minh hàng nghìn đối tượng phản động, chống đối, hoạt động vi phạm pháp luật; kịp thời ngăn chặn, kiểm soát các luồng thông tin xấu độc, tổ chức “phủ xanh” dòng chảy thông tin trên không gian mạng theo phương châm “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”, hướng tới mục tiêu trở thành “lá chắn thép” vững chắc bảo vệ chủ quyền số, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng.
1Đứng trước nguy cơ, thách thức mới với an ninh trật tự, nổi lên là hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng, sử dụng không gian mạng để tác động, chuyển hóa chính trị ngày càng gia tăng, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 25/7/2018 của Bộ Chính trị về Chiến lược An ninh mạng quốc gia, trong đó, giao Cơ quan chuyên trách về an ninh mạng - Bộ Công an trách nhiệm tổ chức triển khai các giải pháp kỹ thuật, đầu tư phát triển nguồn nhân lực bảo đảm an ninh quốc gia trên không gian mạng.
Bên cạnh đó, ngày 12/6/2018, Quốc hội đã thông qua Luật An ninh mạng, trong đó giao Bộ Công an - Cơ quan chuyên trách đầu tư, xây dựng hạ tầng cơ sở vật chất phù hợp với điều kiện bảo đảm triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng, cũng như là đầu mối tiếp nhận và ứng phó sự cố, tình huống nguy hiểm an ninh mạng.
Trên cơ sở nhu cầu thực tiễn nhằm tăng cường tiềm lực bảo đảm an ninh mạng, điều phối ứng phó sự cố tấn công mạng, phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, bảo vệ an ninh quốc gia trên không gian mạng; dựa trên kinh nghiệm triển khai các Trung tâm an ninh mạng quốc gia của các nước; Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã báo cáo, đề xuất và được Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ cho phép thành lập Trung tâm An ninh mạng quốc gia trực thuộc Cục, chính thức đi vào hoạt động từ tháng 3/2022.
Sự ra đời của Trung tâm đánh dấu bước phát triển quan trọng trong chiến lược xây dựng tiềm lực bảo vệ chủ quyền số và an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng.
Sự ra đời của Trung tâm đánh dấu bước phát triển quan trọng trong chiến lược xây dựng tiềm lực bảo vệ chủ quyền số và an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng.
trên mặt trận bảo vệ chủ quyền số.
2. Kể từ khi thành lập đến nay, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã phải đối mặt với nhiều thách thức mang tính nền tảng và chiến lược, trong đó nổi bật nhất là bài toán xây dựng và vận hành một tổ chức mới với đội ngũ non trẻ, đầy nhiệt huyết trong bối cảnh không gian mạng diễn biến nhanh chóng, phức tạp và đầy rủi ro.
Được ra đời trong bối cảnh tình hình an ninh mạng trong nước và quốc tế có nhiều biến động, các mối đe dọa không gian mạng ngày càng tinh vi và khó lường, Trung tâm vừa mới hoạt động trong thời gian ngắn, đội ngũ cán bộ kỹ thuật phần lớn là lực lượng trẻ, vừa thiếu kinh nghiệm thực chiến, vừa phải thích nghi nhanh với môi trường làm việc có cường độ cao và áp lực lớn.
Một trong những thách thức lớn khác là công nghệ trong lĩnh vực an toàn, an ninh mạng thay đổi liên tục, đòi hỏi lãnh đạo Trung tâm phải có tầm nhìn lớn, không chỉ theo kịp mà còn phải đi trước một bước để bảo đảm khả năng phát hiện, ứng phó và xử lý kịp thời các nguy cơ.
Việc bắt kịp tốc độ phát triển nhanh chóng của công nghệ và xu hướng tấn công mạng toàn cầu là một yêu cầu sống còn, đòi hỏi Trung tâm phải đầu tư mạnh mẽ vào nghiên cứu, phát triển, đào tạo nhân lực và hợp tác quốc tế. Khi các hình thức tấn công mạng trở nên tinh vi, có chủ đích, thậm chí gắn với các yếu tố chính trị-địa chính trị, Trung tâm không chỉ phải bảo đảm vận hành kỹ thuật, mà còn phải tham mưu hiệu quả cho Đảng, Nhà nước và lãnh đạo các cấp trong việc xây dựng những chiến lược, chính sách, nghị quyết lớn liên quan đến bảo vệ chủ quyền số, an ninh quốc gia trên không gian mạng, phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển toàn cầu.
Đáng chú ý, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực phát triển quốc gia, trong đó an ninh mạng là yếu tố cốt lõi để bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng và bảo vệ thành quả của giai đoạn cách mạng lịch sử hiện nay; bảo đảm điều kiện tiên quyết để tổ chức, vận hành được chính quyền 2 cấp, hướng tới cung cấp 80% thủ tục hành chính trực tuyến bảo đảm an toàn, thông suốt…
Trong đó, Bộ Công an được giao chủ trì triển khai công tác quản lý nhà nước về an ninh mạng, an toàn thông tin (mới tiếp nhận từ Bộ Thông tin và Truyền thông), Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đóng vai trò nòng cốt tham mưu lãnh đạo Bộ triển khai các giải pháp chiến lược nhằm bảo vệ an ninh mạng quốc gia, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã mạnh dạn đề xuất và được giao triển khai nhiều nhiệm vụ trụ cột, quan trọng và đăng ký chủ trì triển khai 10 dự án nhằm thực hiện nhiệm vụ số 5 về “Đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo trong hoạt động của các cơ quan trong hệ thống chính trị; nâng cao hiệu quả quản trị quốc gia, hiệu lực quản lý nhà nước trên các lĩnh vực, bảo đảm quốc phòng và an ninh” của Nghị quyết 57. Đồng thời với việc triển khai các trung tâm nghiên cứu, phát triển công nghệ, sản phẩm an ninh mạng chiến lược và đột phá nhằm phát triển nền công nghiệp an ninh mạng tự chủ, tận dụng nguồn lực trong xã hội.
Tổng Bí thư Tô Lâm
Theo chủ trương của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, yêu cầu việc nghiên cứu, đề xuất lựa chọn công nghệ chiến lược phải “dựa trên phương pháp luận khoa học, bảo đảm tính minh bạch, thống nhất, bám sát các chiến lược quốc gia, giải quyết các “bài toán lớn” của đất nước, trực tiếp phục vụ mục tiêu phát triển đến năm 2030 và 2045, không chỉ dựa trên lợi thế sẵn có, mà còn phải có tư duy đột phá, chấp nhận rủi ro trong các lĩnh vực mới, tiềm năng cao bảo đảm tính tự chủ, tự lực, tự cường của Việt Nam”.
Trọng trách này đòi hỏi mỗi cán bộ, chiến sĩ tại Trung tâm không chỉ vững vàng về chuyên môn mà còn phải có bản lĩnh chính trị, tinh thần phụng sự Tổ quốc và tư duy chiến lược, sẵn sàng đối mặt với mọi thách thức của thời đại số.
3. Nhìn lại chặng đường 3 năm qua, vượt qua những khó khăn ban đầu, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã từng bước khẳng định được vị thế và vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ an ninh mạng quốc gia, đồng thời đạt được nhiều kết quả quan trọng và có ý nghĩa chiến lược.
Công tác nắm, phân tích, xử lý tình hình được triển khai một cách chủ động, sáng tạo; qua giám sát diễn biến thông tin và dư luận xã hội trên không gian mạng, Trung tâm đã kịp thời tham mưu lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Công an chỉ đạo, xử lý những vấn đề mới, phức tạp, quan trọng của đất nước; tham gia đấu tranh có hiệu quả các chuyên án, vụ án, kế hoạch nghiệp vụ phòng, chống tội phạm sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh, trật tự, trong đó có nhiều vụ án, vụ việc phức tạp, trọng điểm trong diện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, phát huy tối đa năng lực, tiềm lực khoa học công nghệ trong hoạt động nghiệp vụ của ngành Công an; chủ động rà soát, phát hiện, phối hợp, hỗ trợ Công an các đơn vị, địa phương xác minh hàng nghìn đối tượng phản động, chống đối, hoạt động vi phạm pháp luật; kịp thời ngăn chặn, kiểm soát các luồng thông tin xấu độc, tổ chức “phủ xanh” dòng chảy thông tin trên không gian mạng theo phương châm “lấy cái đẹp, dẹp cái xấu”.
Triển khai nhiệm vụ giám sát an ninh mạng theo mô hình 3 lớp, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã kết nối giám sát các cơ quan đảng, nhà nước, tập đoàn kinh tế trọng yếu, trung bình xử lý trên 80.000 cảnh báo tấn công mạng từ gần 1.000 máy chủ đang tiến hành giám sát an ninh mạng từ xa, với trung bình thu thập 900 triệu sự kiện an ninh mạng mỗi ngày; thường trực giám sát, ứng phó sự cố an ninh mạng 24/7 các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia.
Thường xuyên phát triển, tối ưu hóa các cấu hình thu thập nhật ký và hàng trăm tập luật phát hiện giám sát bất thường trên hệ thống; triển khai trục tích hợp các thành phần trong-ngoài hệ thống để duy trì mức độ thông suốt dữ liệu, giám sát và lưu trữ thông tin tri thức của SOC, làm cơ sở để triển khai thực hiện tốt biện pháp giám sát an ninh mạng.
Ngoài ra, Trung tâm An ninh mạng quốc gia cũng đã trực tiếp chủ trì điều phối ứng cứu và điều tra xử lý các vụ việc tấn công mạng nghiêm trọng trong thời gian gần đây tại Việt Nam, như: EVN Hồ Chí Minh (tháng 12/2023), VNDirect (tháng 3/2024), PVOil (tháng 4/2024), VNPost (tháng 6/2024),...
Đặc biệt, trong quá trình điều tra, xử lý sự cố tấn công mạng vào một ngân hàng, một vụ việc có tích chất vụ việc rất nghiêm trọng, nếu không tìm được lỗ hổng thì tin tặc sẽ tiếp tục khai thác và gây ra những thiệt hại to lớn cho ngân hàng.
Ngay sau khi nhận được tin báo, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã chủ trì, điều phối các đơn vị trong Cục, đơn vị chủ quản và các công ty an ninh mạng như NCS, CMC, FPT... không quản ngày đêm thu thập, phân tích nhật ký từ hệ thống từ hơn 200 trăm máy chủ, thiết bị mạng.
Quá trình làm diễn ra hết sức khẩn trương, cuối cùng Trung tâm An ninh mạng quốc gia cùng các đơn vị đã truy tìm được con đường và địa chỉ IP của hacker sử dụng để tấn công. Từ đó nhanh chóng khắc phục, ngăn chặn hoàn toàn hoạt động tấn công của tin tặc.
Các hoạt động này thể hiện vai trò trung tâm của Trung tâm An ninh mạng quốc gia trong việc bảo đảm an toàn, an ninh hệ thống thông tin quan trọng quốc gia, đồng thời thúc đẩy, phát huy hiệu quả cơ chế phối hợp công-tư trong ứng phó và phục hồi sau sự cố.
Về công tác nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ, hiện nay, Trung tâm đã hoàn thành thử nghiệm và bước đầu triển khai thu được các kết quả tích cực đối với một số công nghệ lõi, tăng cường năng lực trinh sát không gian mạng cũng như ứng dụng vào giải quyết nhiều yêu cầu nghiệp vụ của ngành Công an, như: Xây dựng hệ thống thu tin nguồn mở, các công nghệ lõi về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn (Big Data), ứng dụng trong bảo đảm an ninh mạng; chủ trì xây dựng Tiêu chuẩn an ninh mạng - yêu cầu đối với hệ thống thông tin quan trọng (TCVN 14423:2025) ban hành ngày 28/5/2025; xây dựng các Bộ chỉ số An ninh mạng làm cơ sở để triển khai biện pháp thẩm định, đánh giá điều kiện an ninh mạng cho các hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia và các hệ thống thông tin của cơ quan nhà nước.
Đây là các bước đi bản lề, có tính chất bước ngoặt, tạo nền tảng quan trọng để lực lượng Công an nhân dân từng bước xây dựng, làm chủ chuỗi cung ứng khoa học, công nghệ hiện đại theo hướng bền vững, tự chủ và đậm đà bản sắc Việt Nam; góp phần khẳng định vai trò tiên phong của lực lượng Công an nhân dân trong quá trình chuyển đổi số quốc gia; đồng thời, có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy xây dựng thành công Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, bảo đảm vững chắc chủ quyền, an ninh quốc gia trên không gian mạng tại Việt Nam.
Trung tâm An ninh mạng quốc gia xác định công tác phát triển nguồn nhân lực là ưu tiên hàng đầu, thời gian qua Trung tâm đã khuyến khích và hỗ trợ cán bộ chiến sĩ thi và đạt nhiều chứng chỉ trên lĩnh vực an ninh mạng, trong đó có các chứng chỉ danh giá hàng đầu quốc tế, như: GDAT, GCEG, CHFI, GCIH (về giám sát an ninh mạng), GCTI (về tình báo mối đe dọa an ninh mạng), OSWE, OSEP, OSCP (về kiểm thử an ninh mạng), GREM (về phân tích mã độc), GEdeM (về quan hệ quốc tế)... bước đầu hình thành đội ngũ nhân sự nòng cốt chất lượng cao (trên 50% nhân sự có chứng chỉ quốc tế).
Nhờ những quyết tâm và phấn đấu của cả một đội ngũ, Trung tâm An ninh mạng quốc gia đã vinh dự được nhận 2 Bằng khen của Bộ trưởng Công an, 1 Bằng khen của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng, 3 năm liền (từ 2022-2024) đạt danh hiệu Đơn vị Quyết thắng của Cục A05. Năm 2025, Trung tâm An ninh mạng quốc gia được Bộ Công an vinh danh là một trong những tập thể Điển hình tiên tiến tại Đại hội thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” lần thứ IX của Bộ Công an.
4.Thời gian tới, tình hình an ninh mạng thế giới và khu vực sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, xuất hiện nhiều nguy cơ, thách thức mới trên không gian mạng. Tại Việt Nam, các chiến dịch tấn công mạng, gián điệp mạng nhằm vào hệ thống thông tin của các cơ quan trọng yếu ngày càng nguy hiểm; các thế lực thù địch, phản động triệt để sử dụng không gian mạng để tiến hành các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước; tội phạm mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao có dấu hiệu gia tăng, với nhiều phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi, xảo quyệt.
Trong nước, Việt Nam đang có những thay đổi quan trọng khi triển khai 4 Nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị, trong đó nổi bật là Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm tối thiểu 30% GDP, thuộc nhóm 3 nước dẫn đầu Đông Nam Á và top 50 thế giới về năng lực cạnh tranh số; đồng thời yêu cầu bảo đảm vững chắc chủ quyền, an ninh mạng và an toàn dữ liệu.
Đây vừa là thời cơ, vừa là thách thức lớn, đòi hỏi Trung tâm An ninh mạng quốc gia chủ động nâng cao năng lực giám sát, ứng cứu sự cố, bảo vệ hệ thống thông tin trọng yếu, góp phần bảo đảm quá trình chuyển đổi số diễn ra an toàn, bền vững.
Trước tình hình trên, là một trong những “hình mẫu”, “ điển hình tiên tiến” của Bộ Công an, Trung tâm An ninh mạng quốc gia sẽ tiếp tục phát huy vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình trong công cuộc bảo đảm an ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao.
Với quyết tâm sắt đá, bản lĩnh kiên cường và khát vọng cống hiến không ngừng, Trung tâm An ninh mạng quốc gia hướng tới mục tiêu trở thành “lá chắn thép” vững chắc bảo vệ chủ quyền số, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên không gian mạng; đồng thời là lực lượng tiên phong trong tiến trình chuyển đổi số của đất nước.
Đó không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là lời cam kết với Đảng, Nhà nước và nhân dân: Luôn sẵn sàng ở tuyến đầu, bảo vệ an toàn cho Tổ quốc trong kỷ nguyên số, giữ vững niềm tin và khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ an ninh mạng toàn cầu.
