Nhận diện các nguy cơ, thách thức đối với an ninh quốc gia Việt Nam trong kỷ nguyên mới

Tiến vào kỷ nguyên mới là bước phát triển tất yếu, hợp với quy luật vận động của Cách mạng Việt Nam và xu thế phát triển của thời đại

Sau gần 95 năm tiến hành công cuộc giải phóng, xây dựng đất nước; dân tộc ta, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã tạo ra bước phát triển đột phá với những kỷ nguyên vẻ vang: kỷ nguyên độc lập dân tộc, xây dựng chủ nghĩa xã hội (1930-1975); kỷ nguyên thống nhất đất nước, đổi mới (1975-2025). Các kỷ nguyên trước tạo tiền đề cho kỷ nguyên sắp tới^[1].

Tại Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Với thế và lực đã tích lũy được sau 40 năm đổi mới, với sự đồng lòng, chung sức của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, với những thời cơ, thuận lợi mới, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng, chúng ta đã hội tụ đủ những điều kiện cần thiết để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”.

Thời điểm bắt đầu kỷ nguyên mới là Đại hội XIV của Đảng Cộng sản Việt Nam, thời điểm hoàn thành công cuộc đổi mới sau 40 năm.

Kỷ nguyên mới là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam Xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, sánh vai với các cường quốc năm châu. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định, phát triển của thế giới, hạnh phúc của nhân loại và văn minh toàn cầu.

Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030 Việt Nam trở thành nước đang phát triển có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc; kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại^[2].

Thế giới đang trong thời kỳ thay đổi có tính thời đại, từ nay đến năm 2030 là giai đoạn quan trọng nhất để xác lập trật tự thế giới mới, đây cũng là thời kỳ cơ hội chiến lược quan trọng, giai đoạn nước rút của Cách mạng Việt Nam để đạt mục tiêu chiến lược 100 năm dưới sự lãnh đạo của Đảng, tạo tiền đề vững chắc đạt mục tiêu 100 năm thành lập nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sự biến chuyển của thời đại đem đến thời cơ, thuận lợi mới, đồng thời cũng đan xen nhiều khó khăn, thách thức mới.

Từ thực tiễn vận động của tình hình thế giới, khu vực và trong nước những năm gần đây, bước vào kỷ nguyên mới, an ninh quốc gia của Việt Nam sẽ đối mặt những nguy cơ, thách thức mang tính đặc trưng của bối cảnh tình hình mới, nổi lên là:

Một là, thách thức từ môi trường an ninh bên ngoài đối với công cuộc bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích và an ninh quốc gia.

Trong giai đoạn quá độ của trật tự quốc tế, sự bất ổn và việc thiếu cơ chế kiểm soát quyền lực khiến luật pháp quốc tế, các cơ chế đa phương ở một số thời điểm và trên vấn đề cụ thể không phát huy được vai trò.

Chủ nghĩa cường quyền nước lớn, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, dân túy và tư tưởng cực hữu tiếp tục diễn biến phức tạp, chủ nghĩa thực dụng trong quan hệ quốc tế gia tăng, tác động tiêu cực đến môi trường hợp tác quốc tế, có thể gây phương hại đến lợi ích của các nước vừa và nhỏ.

Việc bảo đảm đồng thời hai mục tiêu của Việt Nam là giữ môi trường hòa bình, ổn định để phát triển và giữ vững độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, giữ vững chế độ xã hội chủ nghĩa gặp nhiều khó khăn.

Trạng thái “vừa cạnh tranh, vừa hợp tác” giữa các nước lớn diễn ra trên mọi lĩnh vực của đời sống quan hệ quốc tế và chuyển dịch liên tục, trong đó mặt cạnh tranh là nổi trội, làm tăng nguy cơ phân tách thế giới trên nhiều lĩnh vực (chính trị, an ninh, thương mại, công nghệ, tài chính), thậm chí tạo ra các “trận tuyến” đối kháng nhau. Cạnh tranh nước lớn làm tăng nguy cơ xung đột, đối đầu giữa các nước, nhóm nước, tiềm ẩn nhiều rủi ro trong quan hệ quốc tế, đe dọa hòa bình, ổn định khu vực, khiến môi trường an ninh xung quanh Việt Nam biến động mạnh.

Hai là, nguy cơ “phát triển nhưng vẫn tụt hậu” và thách thức trong việc bảo đảm môi trường phát triển bền vững.

Trong quá trình hội nhập, phát triển kinh tế, Việt Nam có nguy cơ rơi vào bẫy thu nhập trung bình, nguy cơ “phát triển nhưng vẫn tụt hậu” nếu không nắm bắt được các xu thế mới, thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Môi trường kinh tế cạnh tranh ngày càng gay gắt và việc Việt Nam chưa thực sự tự chủ về công nghệ, còn lệ thuộc vào các nhà cung cấp dịch vụ xuyên biên giới là thách thức lớn đối với sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Ba là, thách thức, nguy cơ mất an ninh chính trị nội bộ.

Tình trạng lãng phí, tham nhũng, quan liêu trong một bộ phận cán bộ, đảng viên vẫn diễn ra, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, làm suy giảm thế trận lòng dân, suy yếu sức chiến đấu của Đảng, của chế độ ta từ gốc, từ bên trong.

Bốn là, nguy cơ từ âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch.

Để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia trong kỷ nguyên mới, xin đề xuất một số giải pháp chủ yếu sau

Một là, giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối về mọi mặt của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành tập trung thống nhất của Nhà nước đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Hai là, nhận diện đúng, đầy đủ về lợi ích, an ninh quốc gia - dân tộc trong kỷ nguyên mới. Với sự phát triển của đất nước, sự vận động khách quan của môi trường quốc tế, lợi ích quốc gia - dân tộc không ngừng được mở rộng về nội hàm và phạm vi. Không gian chiến lược của Việt Nam sẽ được mở rộng hơn, cùng với đó, lợi ích và an ninh quốc gia cần được nghiên cứu, nhận diện toàn diện hơn để có ứng xử phù hợp.

Ba là, lực lượng Công an nhân dân phải gương mẫu, đi đầu trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia trong kỷ nguyên mới; tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy về bảo vệ an ninh quốc gia. Tăng cường hiệu quả công tác tham mưu chiến lược với Đảng, Nhà nước, giữ vững an ninh quốc gia, tuyệt đối không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống; tạo chuyển biến tích cực về trật tự, an toàn xã hội.

Bốn là, xác định “chủ động phòng ngừa” là chính, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các nguy cơ, thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thông. Chú trọng an ninh, an toàn, coi đây là một trong những yếu tố hàng đầu trong cuộc sống của người dân.

Năm là, xây dựng và phát huy mạnh mẽ “thế trận lòng dân” trong nền quốc phòng toàn dân và nền an ninh nhân dân; xây dựng, củng cố vững chắc thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh nhân dân. Kết hợp chặt chẽ, có hiệu quả giữa kinh tế, văn hóa, xã hội, đối ngoại với quốc phòng, an ninh.

Sáu là, chú trọng tăng cường tiềm lực an ninh quốc phòng; xây dựng lực lượng Công an nhân dân thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, tiến lên hiện đại; đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị, tư tưởng đối với cán bộ, đảng viên.

-----------

[1] Phát biểu kết luận tại hội thảo “Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” vào tháng 11/2024 của đồng chí Lại Xuân Môn, Ủy viên Ban chấp hành trung ương Đảng, Phó Trưởng ban thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương.

[2] Nội dung trao đổi chuyên đề về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm (31/10/2024) đối với Lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng đối với cán bộ quy hoạch Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIV tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Trung tướng PHẠM THANH BÌNH