Vững vàng trên trận tuyến phòng, chống ma túy
Trong cuộc đối đầu với tội phạm ma túy ngày càng tinh vi và phức tạp, có một đơn vị luôn kiên định mục tiêu, vượt qua nhiều thử thách để đấu tranh hiệu quả với loại tội phạm này - đó là tập thể Phòng 2, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04) - Bộ Công an.
Quy tụ những cán bộ, chiến sĩ dày dạn kinh nghiệm, bản lĩnh vững vàng và không ngại dấn thân, tập thể Phòng 2/C04 đã vượt lên những gian nan, hy sinh thầm lặng, lập nhiều chiến công trong đấu tranh chống “cái chết trắng” để góp phần giữ gìn bình yên cuộc sống cho nhân dân, ổn định xã hội.
Chuyển mình trong mô hình mới, sứ mệnh mới
Năm 2023, cùng với chủ trương chung của Nhà nước, Bộ Công an tiếp tục tổ chức lại bộ máy để tinh gọn, hiệu quả hơn. Riêng với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04), từ 10 đơn vị được sắp xếp lại còn 6.
Thực hiện mô hình, tổ chức mới của cục, tháng 8/2023, Phòng Phòng ngừa, điều tra tội phạm trong lĩnh vực mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy (Phòng 2) thuộc C04 được thành lập trên cơ sở sáp nhập các Phòng 3, Phòng 8 trước đây - đều là những đơn vị luôn có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua Vì An ninh Tổ quốc hằng năm của đơn vị.
Năm 2023, cùng với chủ trương chung của Nhà nước, Bộ Công an tiếp tục tổ chức lại bộ máy để tinh gọn, hiệu quả hơn. Riêng với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (C04), từ 10 đơn vị được sắp xếp lại còn 6.
Thực hiện mô hình, tổ chức mới của cục, tháng 8/2023, Phòng Phòng ngừa, điều tra tội phạm trong lĩnh vực mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy (Phòng 2) thuộc C04 được thành lập trên cơ sở sáp nhập các Phòng 3, Phòng 8 trước đây - đều là những đơn vị luôn có thành tích xuất sắc trong phong trào trào thi đua Vì An ninh Tổ quốc hằng năm của đơn vị.
Thượng tá Phí Ngọc Hóa, Phó Trưởng Phòng 2/C04 cho biết, Phòng Phòng ngừa, điều tra tội phạm trong lĩnh vực mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy (Phòng 2), Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy được thành lập trên cơ sở sáp nhập một phòng điều tra và một phòng trinh sát. Chức năng chính của phòng là phòng ngừa, điều tra tội phạm trong lĩnh vực mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy. Tên gọi này đã bao quát phần lớn các loại tội phạm ma túy, trong đó tội mua bán, vận chuyển chiếm tỷ lệ rất lớn.
Phòng hiện có 56 cán bộ, chiến sĩ, trong đó gồm 23 điều tra viên, 40 trinh sát viên và 4 cán bộ điều tra. “Khối lượng công việc của Phòng 2 rất nặng. Ngoài nhiệm vụ trinh sát như các phòng khác, chúng tôi còn đảm nhận thêm phần lớn chức năng điều tra, tố tụng - vốn trước đây chỉ tập trung tại một phòng điều tra duy nhất của cục. Vì vậy, có thể nói Phòng 2 là đơn vị ‘ôm’ nhiều nhiệm vụ chuyên sâu, vừa phải làm tốt công tác trinh sát, vừa trực tiếp điều tra, xử lý các vụ án lớn, phức tạp”, Thượng tá Hóa chia sẻ.
Phòng 2 là đơn vị "ôm" nhiều nhiệm vụ chuyên sâu, vừa phải làm tốt công tác trinh sát, vừa trực tiếp điều tra, xử lý các vụ án lớn, phức tạp.
Thượng tá Phí Ngọc Hóa, Phó Trưởng Phòng 2/C04
Kế thừa và phát huy truyền thống của đơn vị anh hùng, tập thể Phòng 2/C04 đã nêu cao tinh thần đoàn kết, thống nhất, ra sức thi đua lập nhiều thành tích xuất sắc, chủ động trong tham mưu, sáng tạo, tạo dấu ấn đột phá, phối hợp với lực lượng chức năng nước bạn góp phần ngăn chặn ma túy từ xa, từ sớm, từ ngoài lãnh thổ Việt Nam.
Trong giai đoạn 2020-2025, 10 cá nhân của phòng vinh dự được Nhà nước tặng Huân chương chiến công các hạng và 13 lượt cá nhân được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 6 cá nhân là Chiến sĩ thi đua toàn lực lượng.
Hằng năm, Phòng 2 đều đạt danh hiệu "Đơn vị Quyết thắng" trở lên; các năm 2021, 2022, 2023, 2024 đều được tặng Cờ thi đua Chính phủ. Phòng 2 cũng là đơn vị dẫn đầu có nhiều điển hình tiên tiến nhất trong phong trào thi đua Vì An ninh Tổ quốc được vinh danh tại Hội nghị điển hình tiên tiến giai đoạn 2025-2030 của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy.
Để có được thành tích ấy là nỗ lực của cả tập thể Phòng 2/C04 trong công tác đấu tranh chống “cái chết trắng”. Các cán bộ, chiến sĩ Phòng 2 luôn tâm niệm: Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, tập thể đơn vị luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, tinh thần đoàn kết, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Trinh sát ma túy - nghề gian nan và thử thách
Gần 25 năm công tác trong lực lượng, Thượng tá Phí Ngọc Hóa chia sẻ: Đấu tranh với tội phạm ma túy là cuộc chiến không khoan nhượng. Đối tượng manh động, thủ đoạn tinh vi, đòi hỏi cán bộ phải kiên trì, tỉnh táo và tuyệt đối kỷ luật.
“Bài học lớn nhất trong công tác phòng, chống ma túy là trước hết phải có cái tâm. Làm ma túy vất vả thật, nhưng đó là nhiệm vụ, trách nhiệm. Tôi ra trường và công tác từ năm 2002 đến nay, hơn 20 năm trong môi trường này. Tôi chọn trinh sát ma túy vì muốn làm một công việc thật sự có ý nghĩa, dù biết đây là lĩnh vực đầy hiểm nguy. Khi về Phòng 2/C04, ấn tượng đầu tiên là một môi trường cực kỳ kỷ luật, đồng đội gắn bó như anh em ruột thịt. Công việc ở đây rất đặc thù, luôn căng thẳng, luôn đối diện với tội phạm liều lĩnh, nhưng cũng rất đáng tự hào”, Thượng tá Hóa nói.
Công việc ở đây rất đặc thù, luôn căng thẳng, luôn đối diện với tội phạm liều lĩnh, nhưng cũng rất đáng tự hào.
Thượng tá Phí Ngọc Hóa, Phó Trưởng Phòng 2/C04
Nhớ về những vụ án đầu tiên tham gia, các cán bộ, chiến sĩ Phòng 2/C04 đều chung một cảm giác vừa hồi hộp, vừa áp lực khi môi trường làm việc luôn đối mặt hiểm nguy, không ít lần đối mặt với các tình huống sinh tử khi thâm nhập đường dây, lần theo đối tượng... Nhưng cũng chính từ đó, bản lĩnh và trí tuệ của người lính phòng, chống ma túy đã được tôi luyện.
“Làm cảnh sát nói chung, trinh sát ma túy nói riêng phải đối diện trực tiếp với tội phạm nguy hiểm, manh động. Ai mới vào nghề cũng run cả. Chính tôi hồi ra trường cũng run, cầm súng mà tim đập thình thịch. Nhưng rèn luyện nhiều, tiếp xúc nhiều, dần dần sẽ vững vàng, bản lĩnh hơn”, trinh sát kỳ cựu Phạm Trọng Đồng hồi tưởng.
Còn trinh sát trẻ Đồng Văn Huy cho biết: "Mỗi vụ án ma túy đều khác nhau, đòi hỏi phải linh hoạt, sáng tạo. Có khi phải hóa trang thành xe ôm, người đi rừng, thậm chí dân bản địa để bám đối tượng. Công việc rất căng thẳng, nhất là khi công tác đơn tuyến, phải mật phục cả đêm giữa núi rừng. Nhưng rèn luyện nhiều, va chạm nhiều sẽ bình tĩnh, tự tin hơn".
Anh Huy tâm sự, trinh sát ma túy là nghề tổng hợp tất cả kỹ năng nghiệp vụ, từ thu thập nguồn tin nhỏ nhất, lần ra manh mối, đến tổ chức bắt giữ. Khác với án hình sự hay kinh tế thường xử lý khi vụ việc đã xảy ra, đánh án ma túy là “án mờ”, phải lần từ con số 0. Chỉ từ một số điện thoại hay một nguồn tin vụn vặt, trinh sát ma túy có thể lần ra cả đường dây.
“Mỗi chuyên án đều vất vả, vì phương thức thủ đoạn của đối tượng luôn biến hóa. Có kẻ đi theo cặp cảnh giới cho nhau, kẻ thay đổi liên lạc liên tục, có vụ giấu hàng trong đế giày, trong mũ bảo hiểm, thậm chí ốp vào xe máy. Địa bàn khác nhau thì cách tổ chức trinh sát cũng phải khác, thí dụ như trinh sát ngoại tuyến hay trinh sát liên hoàn… phải tính rất kỹ”, trinh sát Đồng Văn Huy chia sẻ.
Trong bối cảnh tội phạm ma túy thủ đoạn ngày càng tinh vi, lợi dụng công nghệ, liên quan không gian mạng để phạm tội, đòi hỏi người cán bộ, trinh sát ma túy phải thường xuyên học hỏi, cập nhật, không để tụt hậu.
Thượng tá Phí Ngọc Hóa cho biết, Bộ Công an đã nhận định rõ: ngoài đời thế nào, trên mạng cũng có tội phạm ma túy kiểu đó, thậm chí phức tạp hơn. Chủng loại ma túy mới rất đa dạng, cách sử dụng cũng đa dạng, len lỏi cả vào học đường, từ bỏng ngô, bánh kẹo đến thực phẩm chức năng đều từng bị phát hiện có chứa ma túy.
Thượng tá Hóa nêu rõ, quan điểm chung của Bộ và Cục là: Ma túy ở Việt Nam phần lớn xuất phát từ nước ngoài. Trong nước cũng từng phá một vài vụ sản xuất, nhưng quy mô nhỏ, bộc phát, bị phát hiện ngay. Từ đó có thể nhận định nguồn chính là từ bên ngoài chảy vào, một phần tiêu thụ trong nước, phần lớn vận chuyển tiếp sang nước thứ 3.
“Từ những năm 2000, Cục đã cử tổ công tác sang nước bạn để phối hợp phòng, chống tội phạm ma túy. Những năm gần đây, lãnh đạo Bộ rất quan tâm đến công tác “đánh chặn ma túy từ xa”, ngay từ khu vực Tam giác vàng - nơi chỉ cách Thủ đô Hà Nội vài trăm cây số đường chim bay”, anh Hóa cho hay.
Bộ Công an hiện đang thực hiện kế hoạch để tổng rà soát người nghiện, từ đó nắm nhu cầu sử dụng trong nước, giảm “nguồn cầu” bằng cai nghiện, điều trị thay thế bằng methadone… Đồng thời, triển khai “đánh từ xa” để chặn “nguồn cung”.
Theo Phó Trưởng Phòng 2/C04, phòng đang tham mưu cho lãnh đạo Bộ tăng cường phối hợp quốc tế, nhất là với các nước bạn Lào và Campuchia. Hiện Công an tỉnh Điện Biên đang triển khai 2 tổ công tác thường trực phối hợp phòng, chống ma túy với 2 tỉnh đối biên là Phongsaly và Luang Prabang của Lào. Lãnh đạo Bộ Công an cũng chỉ đạo Cục C04 và Công an 8 tỉnh biên giới giáp Lào thành lập các tổ tương tự để hỗ trợ nước bạn trong công tác chống ma túy, góp phần ngăn chặn ma túy từ bên kia biên giới.
“Dòng chảy ma túy rất lớn, nếu không đánh chặn từ xa thì khó kiểm soát, càng siết ở xa, càng giảm được áp lực khi vào trong nước. Chủ trương của Bộ là như vậy, và Phòng 2 chúng tôi được giao làm lực lượng chủ trì triển khai các tổ công tác này”, Thượng tá Hóa nhấn mạnh.
Dựa vào dân, vì nhân dân phục vụ
Từ thực tế nhiệm vụ, đại diện lãnh đạo Phòng 2/C04 khẳng định, đấu tranh với tội phạm ma túy, Công an không thể làm một mình. Ngoài đấu tranh, lực lượng Công an phải phối hợp tuyên truyền, nhưng cốt lõi vẫn là gia đình và xã hội cùng vào cuộc.
Theo anh Hóa, quản lý người nghiện gồm nhiều khâu: Xác định tình trạng nghiện, cai nghiện tập trung bắt buộc hoặc điều trị thay thế methadone, nhưng thực tế, công an chỉ kiểm soát được tốt khi người nghiện ở trung tâm, còn về gia đình không được quản lý chặt thì vẫn dễ tái nghiện.
“Vì thế, phòng, chống ma túy phải bắt đầu từ mỗi gia đình: Mỗi gia đình phải là một pháo đài, quản lý con em mình tốt thì xã hội tự nhiên sẽ bớt nguồn cầu, không có người nghiện thì không có thị trường cho tội phạm ma túy. Quy luật cung-cầu là như thế”, Thượng tá Hóa phân tích.
Anh Hóa cũng khẳng định một điều đã trở thành kim chỉ nam của cả tập thể Phòng 2/C04: Đã công tác trong ngành công an thì phải làm việc cho xứng đáng để phục vụ nhân dân, nhất là với trinh sát ma túy, công việc còn phức tạp hơn nhiều và cũng dựa vào nhân dân rất lớn.
Đã công tác trong ngành công an thì phải làm việc cho xứng đáng để phục vụ nhân dân, nhất là với trinh sát ma túy, công việc còn phức tạp hơn nhiều và cũng dựa vào nhân dân rất lớn.
Thượng tá Phí Ngọc Hóa, Phó Trưởng Phòng 2/C04
“Chuyên án nào cũng cần sự ủng hộ của nhân dân. Nhất là với những tụ điểm bán lẻ ma túy, dân bức xúc lắm, mình đặt vấn đề là người dân ủng hộ ngay, miễn là phân biệt, sàng lọc được đâu là người dân tốt, đâu là đối tượng trong đường dây ma túy. Làm nghề này mới đủ thấu hiểu người dân bức xúc thế nào với tội phạm ma túy và vì sao họ sẵn sàng phối hợp với công an dẹp bỏ tệ nạn”, Thượng tá Hóa chia sẻ.
Còn trinh sát Phạm Trọng Đồng cũng nhớ lại chuyên án năm ngoái. Khi phát hiện hai đối tượng chuẩn bị giao khối lượng lớn ma túy đá ngay trên đường Giải Phóng (Hà Nội), chỉ với hai cán bộ áp sát và được người dân giúp đỡ, anh và đồng đội đã nhanh chóng khống chế đối tượng, thu giữ tang vật tại chỗ.
“Lúc đó chưa kịp có lực lượng hỗ trợ. Chúng tôi hô to nhờ người dân giúp sức, bà con lập tức lao vào hỗ trợ bắt giữ. Tang vật thu giữ tại chỗ. Nếu để lọt, phá án sau này sẽ rất khó. Đó là khoảnh khắc cho thấy rõ sức mạnh và sự đồng lòng của quần chúng nhân dân”, anh Đồng kể.
Đằng sau những chiến công là sự hy sinh thầm lặng
Ngoài hiểm nguy trực diện, nghề trinh sát còn đầy những hy sinh thầm lặng. Đằng sau những chiến công của tập thể Phòng 2/C04 là nhiều cán bộ, chiến sĩ thường xuyên xa gia đình, không thể chia sẻ hết tính chất nguy hiểm cho người thân.
Thượng tá Hóa tâm sự: “Nhiều khi phải đi công tác dài ngày, về nhà vợ nhìn mặt đã đủ biết ‘khổ lắm rồi’. Tôi may mắn là vợ làm giáo viên gần nhà, quán xuyến được chuyện gia đình nên tôi yên tâm công tác, kể cả những chuyến đi dài ngày. Con cái cũng lớn rồi, không phải lo như mấy đồng chí khác con còn nhỏ - vất vả lắm, một mình vợ ở nhà với con thì thiệt thòi vô cùng”.
Vì thế, anh Hóa cho biết, trong công tác bố trí cán bộ, Phòng 2/C04 luôn tính toán ưu tiên: “Đồng chí nào mới cưới vợ, mới có con nhỏ thì hạn chế cử đi công tác dài ngày, trừ trường hợp bắt buộc người đó nắm chắc nhất nhiệm vụ, không đi không được. Là lãnh đạo cũng phải tính hài hòa, vì nếu tâm người ta cứ để ở nhà thì làm sao hoàn thành công việc”.
Hiện nay, khối lượng công việc tăng trong khi bộ máy đã tinh gọn, lực lượng công an còn ba cấp. Công việc nhiều mà người không tăng, thậm chí còn giảm. Do vậy, Thượng tá Hóa cho rằng, điều quan trọng là phải xử lý công việc triệt để.
“Lực lượng trinh sát thì không tính giờ hành chính, có khi đêm hôm đột xuất cũng phải làm ngay. Chuyện này không hiếm, nhưng chúng tôi xác định đó là tính chất công việc”, anh Hóa nhấn mạnh.
Những đường hướng ấy đã góp phần vào thành tích đáng tự hào của tập thể Phòng 2/C04 trong công tác phòng, chống ma túy. Qua nhiều năm, phòng đã triệt phá nhiều chuyên án ma túy lớn, góp phần giữ vững an ninh trật tự, bảo vệ cuộc sống bình yên của nhân dân. Mỗi lần phá án thành công với hàng chục, hàng trăm kg, thậm chí hàng tấn ma túy bị thu giữ, nhiều tên tội phạm sừng sỏ bị bắt giữ, cán bộ chiến sĩ đều chung một niềm vui xen lẫn quyết tâm: Niềm vui chiến thắng trước cái ác và động lực tiếp tục kiên trì trên trận tuyến cam go.
“Làm trinh sát ma túy phải xác định hy sinh thầm lặng, không ngừng rèn luyện để xứng đáng với niềm tin của nhân dân. Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, tập thể đơn vị luôn giữ vững bản lĩnh chính trị, tinh thần đoàn kết, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó”, Thượng tá Phí Ngọc Hóa nhấn mạnh.
Lời hứa giữ vững bình yên cho nhân dân
Với vai trò chỉ huy, anh Hóa cho rằng, người chỉ huy trước hết phải gương mẫu trong công việc, trong lối sống, đồng thời phải thường xuyên bồi dưỡng thế hệ trẻ. “Các em rất năng động, có điều kiện học hỏi và tiếp cận công nghệ tốt hơn chúng tôi nhiều, nhưng kinh nghiệm thực chiến thì còn thiếu. Phải kết hợp hài hòa giữa kinh nghiệm của mình và sự nhanh nhạy của lớp trẻ, vừa định hướng, vừa truyền cảm hứng cho các em. Nếu mình cứ giữ khoảng cách, chỉ tay năm ngón thì rất khó làm việc”, anh Hóa khẳng định.
Trinh sát kỳ cựu Phạm Trọng Đồng nói thêm: “Nghề này không có đường tắt. Phải rèn sức khỏe, võ thuật, điều lệnh… để luôn sẵn sàng. Phải luyện tinh thần thép trước cám dỗ, nhất là với chiến sĩ trẻ làm nội tuyến”.
Để vững vàng trước mọi tình huống, tập thể Phòng 2/C04 đều nhấn mạnh yếu tố bản lĩnh và phẩm chất cá nhân. “Quan trọng nhất là phải giữ được phẩm chất từ bên trong. Khi bản lĩnh vững, tự khắc không bị cám dỗ lôi kéo. Do đó, trinh sát ma túy phải rèn cả sức khỏe lẫn ý chí, tin vào đồng đội, vào pháp luật. Khi đã yêu nghề, xác định sống chết với nghề, thì những nỗi sợ ban đầu sẽ nhường chỗ cho sự tự tin và quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ”, anh Đồng chia sẻ.
Những câu chuyện của các anh Hóa, Đồng, Huy chỉ là lát cắt nhỏ trong chặng đường 80 năm xây dựng và trưởng thành của lực lượng Công an nhân dân. Phòng 2/C04 hôm nay là một tập thể kỷ luật, mưu trí, phá hàng trăm chuyên án lớn trong suốt nhiều năm qua, bóc gỡ nhiều đường dây xuyên quốc gia, thu giữ hàng tấn ma túy các loại.
Chỉ riêng trong năm 2024, Phòng 2 đã phối hợp với các đơn vị, địa phương phá 25 vụ, bắt 84 đối tượng, thu giữ 216 bánh heroin, 397kg ma túy tổng hợp, hơn 282 nghìn viên ma túy tổng hợp, 900 bịch nước vui… Nhiều tập thể, cá nhân của phòng đã được Chính phủ, Bộ Công an và các cấp khen thưởng, xứng đáng là đơn vị mũi nhọn trên mặt trận đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy.
Anh Hóa chia sẻ: “Mỗi lần thu giữ được lượng ma túy lớn, nhìn tang vật chất đống, chúng tôi chỉ nghĩ: Bấy nhiêu hàng độc này mà tuồn ra xã hội thì biết bao người bị ảnh hưởng, bao gia đình tan nát. Được khen thưởng thì vui, nhưng đó không phải mục tiêu cuối cùng - mà đó chính là động lực để anh em cố gắng hơn”.
Và khi được hỏi điều gì khiến họ bám trụ với nghề, trinh sát Huy chỉ nói ngắn gọn: “Vì đằng sau chúng tôi là bình yên của bao người”.
“Chúng tôi hiểu rằng cuộc chiến này còn dài, còn nhiều gian nan. Nhưng chỉ cần còn tội phạm ma túy, chúng tôi còn tiếp tục bước đi, để mỗi chuyến công tác không chỉ là nhiệm vụ mà còn là lời hứa giữ vững bình yên cho nhân dân”, Thượng tá Hóa khẳng định.
*****
Tổ chức sản xuất: Hồng Vân
Nội dung và trình bày: Trung Hưng