Lực lượng công an quyết liệt trong xử lý ô nhiễm môi trường tại các làng nghề ở Bắc Ninh
Thời gian qua, Công an tỉnh Bắc Ninh đã chủ động, kịp thời nắm bắt tình hình, triển khai nhiều biện pháp công tác về tình trạng ô nhiễm môi trường tại một số địa bàn trong tỉnh. Nhờ đó, tình trạng ô nhiễm môi trường đến nay đã được giải quyết cơ bản; ý thức của người dân, cơ sở được nâng lên rõ rệt.
Với vai trò tích cực, lực lượng Công an tỉnh Bắc Ninh đã chủ động, kịp thời nắm bắt tình hình, tham mưu đúng, trúng và trực tiếp triển khai nhiều biện pháp công tác về tình trạng ô nhiễm môi trường tại phường Phong Khê (nay là phường Võ Cường), xã Văn Môn và xã Đại Bái (nay là xã Gia Bình), tỉnh Bắc Ninh. Nhờ đó, tình trạng ô nhiễm môi trường đến nay đã được giải quyết cơ bản; ý thức của người dân, cơ sở được nâng lên rõ rệt.
Trước tháng 7/2025, tỉnh Bắc Ninh (cũ) có 65 làng nghề, trong đó có 41 làng nghề truyền thống và 24 làng nghề mới. Sự tồn tại và phát triển của các làng nghề đã góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh, giải quyết việc làm cho số lao động vùng nông thôn và đóng góp đáng kể vào tổng thu ngân sách của tỉnh.
Bên cạnh mặt tích cực, một số làng nghề đã và đang có những ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường từ hệ lụy trong sản xuất lạc hậu, manh mún và tự phát.
Một số làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng, cần tập trung giải quyết dứt điểm như làng nghề sản xuất giấy ở phường Phong Khê (nay là phường Võ Cường), làng nghề tái chế nhôm tại thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn và làng nghề cô đúc đồng, nhôm tại xã Đại Bái (nay là xã Gia Bình), tỉnh Bắc Ninh.
Thực trạng tình hình ô nhiễm môi trường tại 3 làng nghề
Làng nghề sản xuất giấy tại phường Phong Khê (nay là phường Võ Cường) là làng nghề truyền thống. Giai đoạn đầu, người dân sử dụng phương pháp thủ công.
Những năm gần đây, nhiều cơ sở, doanh nghiệp đã đầu tư máy móc, trang thiết bị, tuy nhiên công nghệ vẫn còn lạc hậu, chưa đồng bộ, gây ô nhiễm môi trường.
Nguồn nước thải và khí thải trong hoạt động sản xuất tại Phong Khê được xác định là nguyên nhân chính gây ô nhiễm nặng đối với nước sông Ngũ Huyện Khê và trong khu dân cư, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dân, gây ra nhiều hệ lụy về môi trường kéo dài trong nhiều năm qua.
Làng nghề tái chế nhôm tại thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn có hơn 300 hộ gia đình làm nghề, với công nghệ sản xuất cơ bản đều là thủ công, lạc hậu, quy mô nhỏ. Các lò nấu nhôm chủ yếu nằm xen kẽ trong các khu dân cư, hoạt động thường xuyên, không có biện pháp bảo vệ môi trường.
Sau khi Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xã được Công ty Cổ phần Hanaka triển khai xây dựng, đã có 94 cơ sở, hộ kinh doanh làm nhà xưởng và hoạt động sản xuất kinh doanh. Đa số các cơ sở xây dựng nhà xưởng tự phát, không có giấy phép xây dựng, mọi loại chất thải từ hoạt động cô đúc, tái chế nhôm đều được thải trực tiếp ra môi trường.
Làng nghề Đại Bái (nay là xã Gia Bình) có truyền thống lâu đời với các hoạt động đúc đồng, nhôm, dát kim loại và gia công cơ khí. Địa phương có 184 hộ đúc kim loại, chủ yếu sản xuất thủ công.
Cùng với đó, cụm công nghiệp làng nghề rộng 6,2ha, hoạt động từ năm 2002 nhưng không có hệ thống xử lý nước thải tập trung, gây ô nhiễm môi trường.
Gần đây, làng nghề phát sinh thêm nghề cô đúc, tái chế phế liệu nhôm, đồng, tẩy rửa kim loại,… làm gia tăng ô nhiễm do chất thải không được xử lý.
Trong những năm qua, các cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị trong tỉnh đã lãnh đạo, chỉ đạo, tập trung quyết liệt giải quyết ô nhiễm môi trường làng nghề, nhất là tại 3 làng nghề trên đạt một số kết quả tích cực. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn chưa được xử lý triệt để, dứt điểm, thậm chí có chiều hướng gia tăng và diễn biến ngày càng phức tạp ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường đất, nước, không khí và đời sống nhân dân. Quá trình giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường tại 3 địa bàn này gặp khó khăn, vướng mắc.
Hoạt động sản xuất kinh doanh dựa trên kinh nghiệm, lối mòn, tạo thành truyền thống; hầu hết các cơ sở đều chưa xây dựng các hệ thống xử lý nước thải, khí thải cũng như chất thải rắn.
Thượng tá Hoàng Đức Bách
Thượng tá Hoàng Đức Bách, Phó trưởng Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, môi trường, Công an tỉnh Bắc Ninh chia sẻ, 3 làng nghề sản xuất phường Phong Khê (nay là phường Võ Cường), làng nghề tái chế nhôm tại thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn và làng nghề cô đúc đồng, nhôm tại xã Đại Bái (nay là xã Gia Bình) đã hình thành tồn tại từ lâu đời. Hoạt động sản xuất kinh doanh dựa trên kinh nghiệm, lối mòn, tạo thành truyền thống; hầu hết các cơ sở đều chưa xây dựng các hệ thống xử lý nước thải, khí thải cũng như chất thải rắn.
Ngoài các hành vi vi phạm về môi trường, các cơ sở còn có những hành vi phạm khác như vi phạm về đất đai, xây dựng, phòng cháy chữa cháy và an toàn điện. Nhiều vi phạm trên không được khắc phục do đã quy hoạch và xây dựng không được đồng bộ.
Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của các cơ sở còn rất nhiều hạn chế. Mặc dù đã được các cơ quan chức năng tuyên truyền, vận động, kiểm tra, hướng dẫn nhưng không được chuyển biến. Một số cơ sở còn có những hành vi như lợi dụng ban đêm, trời tối, trời mưa để xả thải ra môi trường tại các nơi công cộng, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong việc phát hiện và xử lý.
Tích cực tham mưu các giải pháp, biện pháp bảo vệ môi trường
Với quan điểm phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, bảo đảm an sinh xã hội, không để ô nhiễm môi trường kéo dài, không chấp nhận điểm nóng, vi phạm về môi trường tồn tại; Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Ninh (cũ) đã xây dựng Đề án “Tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường phường Phong Khê, thành phố Bắc Ninh, giai đoạn 2022-2030” và “Xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề Văn Môn, huyện Yên Phong giai đoạn 2022-2026”; đồng thời thành lập các Ban chỉ đạo khẩn trương vào cuộc, xử lý quyết liệt, triệt để ô nhiễm môi trường tại các làng nghề.
Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Bắc Ninh và Bộ Công an, Công an tỉnh đã tham mưu và chủ trì phối hợp các Sở, ngành và Ủy ban nhân dân các huyện (cũ) triển khai thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp công tác nhằm xử lý triệt để, toàn diện các vi phạm pháp luật về môi trường và vi phạm khác liên quan như đất đai, đê điều, xây dựng, phòng cháy, chữa cháy, an toàn điện,… với chủ trương “không đánh đổi môi trường lấy kinh tế”, xử lý nghiêm mọi trường hợp vi phạm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Trong năm 2024, với vai trò là lực lượng nòng cốt, Công an tỉnh đã chủ trì, tham mưu, phối hợp giải quyết triệt để ô nhiễm môi trường tại làng nghề sản xuất giấy ở phường Phong Khê và làng nghề tái chế nhôm tại thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn.
Trong quá trình xử lý vấn đề môi trường tại phường Phong Khê, nhiều cơ sở sản xuất có dấu hiệu tụ tập khiếu kiện về việc phải dừng hoạt động sản xuất do chưa bảo đảm điều kiện. Công an tỉnh đã chỉ đạo đơn vị địa phương tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Ninh (cũ) tổ chức 4 hội nghị tuyên truyền, đối thoại, quán triệt về nội dung xử lý tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa với gần 800 lượt người tham dự, qua đó cơ bản đã tạo được sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân về chủ trương “không đánh đổi môi trường lấy kinh tế”, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Anh Nguyễn Đức Huy, chủ cơ sở sản xuất tại làng nghề giấy Phong Khê, tỉnh Bắc Ninh chia sẻ: Trước chính sách của tỉnh giải quyết các vấn đề gây ô nhiễm môi trường làng nghề, là cơ sở sản xuất nhỏ chúng tôi nhất trí với chủ trương này, vì nó còn liên quan đến vấn đề môi trường tương lai của mọi người nữa. Chúng tôi cũng mong muốn là trong quá trình thực hiện chuyển đổi cần có thời gian làm sao để đừng tạo cú sốc quá, vì để thay đổi ngành nghề bây giờ thì sẽ mất thời gian. Trong thời gian chờ chuyển đổi, chúng tôi cũng mong được cơ quan chức năng hỗ trợ, để cho các cơ sở có điều kiện chuyển đổi nó nhanh hơn.
Kiên quyết xử lý nghiêm các cơ sở vi phạm
Để triển khai thực hiện công tác bảo vệ môi trường, Công an tỉnh đã triển khai áp dụng đồng bộ các biện pháp công tác Công an, nhất là công tác nắm chắc tình hình số lượng các cơ sở, hộ kinh doanh; phân tích, đánh giá chính xác nguy cơ, vấn đề tiềm ẩn phức tạp về an ninh, trật tự, tác động về môi trường.
Đối với địa bàn phường Phong Khê, Công an tỉnh đã tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo và đề nghị Ủy ban nhân dân thành phố Bắc Ninh (cũ) thành lập Đoàn kiểm tra liên ngành tiến hành kiểm tra toàn diện việc chấp hành pháp luật trên tất cả các lĩnh vực đối với tất cả 100% các cơ sở sản xuất kinh doanh với phương châm kiên quyết xử lý nghiêm, triệt để các hành vi vi phạm “không có ngoại lệ”, “không bàn lùi”.
Tại phường Phong Khê, Đoàn kiểm tra đã hoàn thành kiểm tra 100% các cơ sở trong khu vực làng nghề, khu dân cư, xử phạt 6 cơ sở vi phạm với mức phạt tiền 160 triệu đồng/cơ sở. Đồng thời, xử phạt 21 cơ sở trong Cụm công nghiệp Phong Khê với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng.
Theo đó, Đoàn kiểm tra đã hoàn thành kiểm tra 100% các cơ sở trong khu vực làng nghề, khu dân cư, vượt tiến độ thời gian theo lộ trình đề ra; xử phạt 6 cơ sở vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; mức phạt tiền 160 triệu đồng/cơ sở; niêm phong, cắt 1 pha điện, đình chỉ hoạt động 4,5 tháng, buộc di dời nhà xưởng.
Sau khi 6 cơ sở bị xử phạt thì có 12 cơ sở chuyển đổi ngành nghề; 182 cơ sở có đơn xin tự dừng hoạt động, tạm dừng cung cấp điện 3 pha.
Đối với 137 cơ sở trong Cụm công nghiệp Phong Khê, qua kiểm tra đã có 21 cơ sở bị xử phạt vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường với tổng số tiền hơn 4 tỷ đồng; đình chỉ hoạt động 4,5 tháng đối với 12 cơ sở; 40 cơ sở sản xuất giấy và lò hơi xin tạm dừng hoạt động để khắc phục các tồn tại về môi trường; 62 cơ sở đang dừng hoạt động do không có nguồn cung cấp hơi thương phẩm.
Từ thành công trong giải quyết triệt để ô nhiễm môi trường tại phường Phong Khê, Công an tỉnh tiếp tục tham mưu Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành quyết định thành lập Đoàn kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về môi trường, phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, quy hoạch, xây dựng đối với Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá và các cơ sở sản xuất trong Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá, xã Văn Môn.
Với 6 tổ chốt, 114 cán bộ, chiến sĩ và lực lượng bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở xã Văn Môn duy trì trực 24/24 giờ hằng ngày để tiến hành kiểm tra, kiểm soát tất cả các phương tiện chở hàng hóa, nguyên vật liệu, xỉ thải, chất thải, rác thải công nghiệp ra, vào Cụm công nghiệp làng nghề Mẫn Xá; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về môi trường, phòng cháy, chữa cháy…
Cùng với đó, các tổ kiểm tra đi từng ngõ, gõ từng nhà tuyên truyền, giải thích, vận động thuyết phục các cơ sở hộ gia đình sản xuất, cô đúc, tái chế kim loại trong khu dân cư trên địa bàn xã Văn Môn nghiêm chỉnh chấp hành chủ trương xử lý ô nhiễm môi trường.
Tại xã Văn Môn, Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra 94/94 cơ sở và Chủ đầu tư hạ tầng lập 99 biên bản vi phạm hành chính với tổng mức xử phạt hơn 38 tỷ đồng; kiểm tra toàn bộ 207 cơ sở, hộ gia đình, cá nhân; tất cả các cơ sở đều đã tự nguyện dừng hoạt động cô đúc, tái chế kim loại; tháo dỡ 382 lò, 327 ống khói.
Kết quả, Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra 94/94 cơ sở và Chủ đầu tư hạ tầng; lập 95 biên bản kiểm tra, biên bản làm việc; phát hiện 776 tồn tại, vi phạm pháp luật về môi trường, phòng cháy chữa cháy, quy hoạch, xây dựng; lập 99 biên bản vi phạm hành chính với tổng mức xử phạt hơn 38 tỷ đồng; kiểm tra toàn bộ 207 cơ sở, hộ gia đình, cá nhân; tất cả các cơ sở đều đã tự nguyện dừng hoạt động cô đúc, tái chế kim loại; tháo dỡ 382 lò, 327 ống khói.
Với sự thành công, những kinh nghiệm trong giải quyết triệt để ô nhiễm môi trường tại làng nghề sản xuất giấy ở phường Phong Khê và làng nghề tái chế nhôm tại thôn Mẫn Xá, xã Văn Môn, Công an tỉnh Bắc Ninh tiếp tục tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các Sở, ngành và Ủy ban nhân dân huyện Gia Bình (cũ) xử lý hiệu quả tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề cô đúc đồng, nhôm tại Cụm công nghiệp Đại Bái, làng nghề Đại Bái.
Chủ động, đi trước một bước, Công an tỉnh Bắc Ninh triển khai thực hiện đồng bộ các biện pháp công tác, nắm toàn diện tình hình hoạt động của các cơ sở sản xuất cô nấu nhôm tại Đại Bái, dư luận của quần chúng nhân dân địa phương; qua đó, phát hiện 3 vụ việc có dấu hiệu tội phạm Gây ô nhiễm môi trường, khởi tố 1 vụ, 1 bị can phạm tội Gây nhiễm môi trường và đang tiếp tục xác minh 2 tin báo.
Tại Cụm công nghiệp Đại Bái, làng nghề Đại Bái, lực lượng chức năng phát hiện 3 vụ việc có dấu hiệu tội phạm Gây ô nhiễm môi trường, khởi tố 1 vụ, 1 bị can phạm tội Gây nhiễm môi trường. 100% hộ cô nấu đồng, nhôm trong làng đồng tình với chủ trương xử lý của cơ quan chức năng, tự nguyện phá dỡ lò nấu đồng, nhôm thủ công, ống khói và cam kết không hoạt động trái phép.
Do làm tốt công tác đấu tranh xử lý quyết liệt, kịp thời cùng với công tác vận động quần chúng của các lực lượng Công an tỉnh đã tạo tiền đề thuận lợi cho các tổ công tác của huyện Gia Bình (cũ) thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền và kiểm tra xử lý đối với các cơ sở cô nấu đồng, nhôm trái phép tại địa bàn xã Đại Bái.
Chính vì vậy, 100% hộ cô nấu đồng, nhôm trong làng đồng tình với chủ trương xử lý của cơ quan chức năng, tự nguyện phá dỡ lò nấu đồng, nhôm thủ công, ống khói và cam kết không hoạt động trái phép khi không bảo đảm các điều kiện về môi trường, phòng cháy, chữa cháy, đất đai, an toàn điện theo quy định.
Với vai trò tích cực của lực lượng Công an tỉnh Bắc Ninh trong chủ động, kịp thời tham mưu đúng, trúng và trực tiếp triển khai nhiều biện pháp công tác, tình trạng ô nhiễm môi trường tại 3 địa bàn trên đã được giải quyết cơ bản; ý thức của người dân, cơ sở được nâng lên rõ rệt; qua đó tạo được niềm tin của nhân dân với Đảng, chính quyền và lực lượng Công an tỉnh Bắc Ninh.
Đây là tiền đề để Công an tỉnh rút kinh nghiệm, tiếp tục tham mưu giải quyết ô nhiễm môi trường và triển khai công tác phòng ngừa, đấu tranh xử lý vi phạm pháp luật về môi trường tại các làng nghề, địa điểm ô nhiễm khác trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh (cũ).
Quá trình giải quyết tình hình ô nhiễm môi trường tại phường Phong Khê, xã Văn Môn và xã Đại Bái đã thể hiện quyết tâm chính trị của lực lượng Công an tỉnh Bắc Ninh trong tham mưu, tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị ở địa phương, góp phần cùng cấp ủy, chính quyền các cấp thực hiện hiệu quả Đề án tổng thể bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, hướng tới sự phát triển bền vững.
